Nạn TIẾN SĨ VUI VẺ ở Việt Nam

Thật nguy hiểm cho đất nước khi có nhiều ‘tiến sĩ vui vẻ’

25/04/2016  01:00 GMT+7

- “Nếu chỉ dựa trên những giá trị ảo, đất nước sẽ trống rỗng, không khác mấy thị trường chứng khoán” - PGS.TS Phan Quang Thế, Hiệu trưởng Trường ĐH Kỹ thuật Công nghiệp (ĐH Thái Nguyên) nêu ý kiến khi trao đổi với VietNamNet.

Thưa ông, hẳn là đã từng ngồi tại các hội đồng bảo vệ luận án tiến sĩ, ông có quan sát gì?

Trong điều kiện đào tạo tiến sĩ ở ta như hiện nay, chất lượng của các luận án tiến sĩ đang phụ thuộc vào hai yếu tố: một là thầy hướng dẫn; hai là hội đồng đánh giá.

Ông Phan Quang Thế: Văn hóa kiểu nhân văn “vạn cái lý không bằng tý cái tình” đã xoay ngòi bút của các thành viên trong hội đồng.

Nếu người thầy hướng dẫn luận án theo số lượng, chỉ để đủ tiêu chuẩn công nhận GS, PGS... hay vì những quyền lợi khác thì luận án sẽ khó có chất lượng cao.

Quy trình đào tạo tiến sĩ rất chặt, không ai có thể nói sai cả. Nhưng việc tổ chức bảo vệ thì hoàn toàn phụ thuộc tâm trạng người ngồi hội đồng. Có thực tế ở VN là quan niệm “như thế cố gắng lắm rồi, bỏ qua được”.

Có lần làm chủ tịch hội đồng bảo vệ luận án, tôi đã nói “cái này không được”, nhưng bậc thầy của mình lại nói nghiên cứu sinh khổ nọ, khổ kia; chả lẽ lại gây khó khăn cho họ? Rồi có luận án đọc tên đã sai hoàn toàn, tôi viết thư cho hiệu trưởng trường họ đang công tác thì họ trả lời vòng vèo. Xong rồi lại ổn hết.

Bảo vệ thạc sỹ, tiến sỹ cứ hội đồng quyết là qua, mà đa số các hội đồng đều quyết, bởi vì chỉ cần một câu tặc lưỡi của một thầy “thế này là cố gắng lắm rồi”.

Rồi văn hóa kiểu nhân văn “vạn cái lý không bằng tý cái tình” đã xoay ngòi bút của các thành viên trong hội đồng. Vô tình từng ngày, từng giờ nhiều hội đồng đã và đang làm hỏng cả một sự nghiệp, một nền văn hóa hiếu học của dân tộc. Thầy, cô trung thực thì cho là khó tính, không có tình người, xa lánh, không mời hoặc có mời thì cũng nhìn như người ngoài hành tinh.

Nói thế không phải không có những hội đồng rất nghiêm túc nhưng những hội đồng như thế đã là thiểu số từ lâu rồi.

Đội ngũ thạc sỹ, tiến sỹ này lại bổ sung vào đội ngũ giảng viên đại học và cứ thế giá trị ảo trong đội ngũ sẽ tăng dần đến một ngày không biết phần thật còn lại bao nhiêu nữa?

Vậy theo ông, làm sao để hết những câu chuyện xuề xòa, cả nể cho qua như vậy?

Tôi chỉ có 1 đề nghị: anh có luận án, có điểm mới gì thì chỉ ra, công bố công khai, ai đọc sẽ biết ngay.

Chỉ cần mấy trang tóm tắt đó được công khai thôi, dư luận, giới khoa học có thể bình luận, đánh giá. Đề tài, nội dung vớ vẩn là lộ ra ngay.

Đây không phải là đề xuất gì mới mà là điều tôi đã nói ở nhiều nơi, nhiều hội thảo rồi.

Vậy tại sao thực trạng như ông vừa nói vẫn diễn ra?

Giáo dục là một bộ phận của xã hội. Có thực tế là trong xã hội chúng ta giá trị thật đang mất đi nhanh, thay vào đó là giá trị ảo lại được cư xử như giá trị thật.

Tôi có 2 con gái học thạc sĩ, tiến sĩ vất vả bên Mỹ, trở về VN lương vẫn ngang bằng người làm nhàn hạ. Các con như “gà công nghiệp”, không thể cất nhắc vào chức nọ chức kia nên rốt cuộc lại là “quân” của các tiến sĩ vui vẻ trong nước.

Một trong những lý do khiến nhiều tiến sĩ đi đào tạo ở nước ngoài không muốn về nước làm việc, theo tôi, là do không chỉ chế độ dành cho họ không khác gì tiến sĩ đào tạo trong nước, mà còn phải làm cấp dưới của mấy ông tiến sĩ trong nước, tiếng Anh còn không thạo, kém hơn họ đủ thứ… Thử hỏi, họ chịu sao nổi?

Trong khi họ khó mon men được đến các chức vụ vì kém đứt khoản “quan hệ”, còn bị khó chịu, ghen ghét vì giỏi hơn.

Hệ lụy của những giá trị ảo thay thế cho giá trị thật như ông nói sẽ đi tới đâu?

Nếu xã hội chỉ nằm trên giá trị ảo thì đất nước trống rỗng, không khác mấy thị trường chứng khoán.

Một tiến sĩ năng lực trình độ không là tiến sĩ lại đi dạy tiếp cho sinh viên, hướng dẫn người khác rồi sẽ làm cả đất nước không phải thật, nền kinh tế cứ ngày càng suy kém.

Bạn hãy xem ai có nhà to nhất nước mình, nhiều tiến nhất có phải họ là nhà khoa học chân chính không? Tài năng của họ đến đâu? Chắc chỉ 10-20% trong số đó là thật.

Họ toàn nhờ cái ảo, kiếm tiền thật đấy chứ?

Ở VN mình, có bằng tiến sĩ được cất nhắc các chức vụ, ví dụ không là tiến sĩ thì không được là trưởng khoa, trưởng bộ môn. Có bằng cấp, đi ra ngoài mọi người tưởng là ghê gớm.

Có cách nào thoát khỏi thực trạng đau xót đó, thưa ông?

Cần tìm được người chân chính lãnh đạo, nhưng rất khó vì giờ quá nhiều người không chân chính.

Như tôi cải cách Trường ĐH Kỹ thuật công nghiệp (ĐH Thái Nguyên) để trở thành trường mà năng lực ngoại ngữ của sinh viên, giảng viên sẽ thuộc trường tốp đầu cả nước. Thế nhưng tôi đã phải chịu những sức ép không chân chính rất lớn. Cứ động chạm lợi ích là phản đối, không cần biết việc đó tốt cho dân nước hay sinh viên.

Xin cảm ơn ông!

Theo thống kê của Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ), ở Việt Nam đang có hơn 24.000 tiến sĩ. Bộ Giáo dục và Đào tạo thống kê (năm 2015) có khoảng 15.000 tiến sĩ (bao gồm cả các giáo sư, phó giáo sư) công tác tại các cơ sở đào tạo đại học, cao đẳng.

Văn Chung(thực hiện)

Ý nghĩa mã xác nhận

Một CAPTCHA (ˈkæptʃə, đọc giống như "capture") là một loại kiểm thử dạng hỏi đáp được dùng trong máy tính để xác định xem người dùng có phải là con người hay không. "CAPTCHA" là một dạng sắp đặt chữ đầu của "Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart" (Phép thử Turing công cộng hoàn toàn tự động để phân biệt máy tính với người), được trường Đại học Carnegie Mellon cố gắng đăng kí thương hiệu nhưng đã bị bác bỏ[2]. Đây là một quá trình một máy tính (máy chủ) yêu cầu một người dùng hoàn tất một kiểm tra đơn giản mà máy tính có thể dễ dàng tạo ra và đánh giá, nhưng không thể tự giải nó được. Vì máy tính không thể giải quyết CAPTCHA, bất kỳ người dùng nào nhập vào lời giải đúng sẽ được xem là con người. 

Thuật ngữ CAPTCHA được Luis von Ahn, Manuel Blum, Nicholas J. Hopper (tất cả đều thuộc Đại học Carnegie Mellon), và John Langford (khi đó thuộc IBM) đặt ra vào năm 2000. Một loại CAPTCHA phổ biến yêu cầu người dùng phải nhập các chữ cái trong một tấm hình méo mó, đôi khi cùng với một dãy số hoặc chữ lờ mờ xuất hiện trên màn hình.

Một CAPTCHA đôi khi được mô tả như một phép thử Turing ngược, vì nó được một máy tạo ra và nhắm vào con người, ngược lại với phép thử Turing chuẩn do con người tạo ra và nhắm vào máy.

Hiện nay, reCAPTCHA được những người đã chế tạo ra CAPTCHA ban đầu khuyên dùng như cách hiện thực CAPTCHA chính thức[3].

Đặc điểm
Một hệ thống CAPTCHA là một dạng thử thách mới được tạo ra tự động trong đó:
* Các máy tính hiện nay không thể giải được một cách chính xác.
* Đa số con người có thể giải được[3].
* Không phụ thuộc vào loại CAPTCHA đó có mới lạ đối với kẻ tấn công hay không. Mặc dù một hộp kiểm "nhấn vào đây nếu bạn không phải là máy" có thể được dùng để phân biệt giữa người với máy tính, nhưng nó không phải CAPTCHA vì nó phụ thuộc vào sự thật là kẻ tấn công không phải mất quá nhiều công sức để phá biểu mẫu kiểu đó.

Nguồn gốc
Sự khó khăn tiềm tàng trong việc phân biệt giữa người và máy tính mạo danh con người đã được đề ra từ những năm 1950, khi Alan Turing mô tả phép thử Turing mà ngày nay đã trở nên rất nổi tiếng của ông. Cuộc bàn luận đầu tiên về các thử nghiệm tự động để phân biệt con người với máy tính với mục đích kiểm soát sự truy cập các dịch vụ web xuất hiện trong bản thảo năm 1996 của Moni Naor từ Viện Khoa học Weizmann, có tên "Lĩnh vực xác minh con người, hay Sự định danh thông qua Phép thử Turing" Naor, Moni (1996). "Verification of a human in the loop or Identification via the Turing Test"..

Những CAPTCHA nguyên thủy có lẽ được phát triển vào năm 1997 tại AltaVista, do Andrei Broder và đồng nghiệp của ông sáng tạo để ngăn ngừa bot thêm URL vào bộ máy tìm kiếm của họ. Để khiến cho hình ảnh chống lại được OCR (Nhận dạng ký tự quang học), nhóm đã mô phỏng những tình huống mà những cuốn hướng dẫn bộ quét cho rằng sẽ dẫn đến kết OCR sai. Vào năm 2000, von Ahn và Blum đã phát triển và công khai khái niệm CAPTCHA, bao gồm bất kỳ chương trình nào có thể phân biệt con người với máy tính. Họ đã sáng chế ra nhiều mẫu CAPTCHA, gồm có những CAPTCHA đầu tiên được sử dụng rộng rãi, và cũng chính là những loại được Yahoo! sử dụng.

Ứng dụng
CAPTCHA được dùng để ngăn chặn phần mềm tự động thực hiện những tác vụ có thể làm giảm đi chất lượng dịch vụ của một hệ thống có sẵn, có thể bằng cách lạm dụng hoặc làm hao tổn tài nguyên. CAPTCHA có thể được dùng để bảo vệ hệ thống chống lại spam e-mail, như các dịch vụ webmail của Gmail, Hotmail, và Yahoo!. CAPTCHA cũng được dùng nhiều trong việc ngăn chặn đăng bài tự động trong blog hoặc diễn đàn, có thể với mục đích quảng cáo thương mại, hoặc quấy rối và phá hoại. CAPTCHA cũng có chức năng quan trọng trong hạn chế quá tải, vì việc sử dụng tự động một dịch vụ là điều mong muốn cho đến khi cách dùng đó bắt đầu vượt quá giới hạn, và làm tổn hại đến những người dùng là con người. Trong trường hợp đó, một CAPTCHA có thể thực thi quy định sử dụng tự động do người quản trị đặt ra khi giá trị đo lường mức sử dụng vượt quá một ngưỡng cho trước. Hệ thống xếp hạng bài viết được nhiều trang web tin tức sử dùng cũng là một ví dụ về cơ chế trực tuyến chống lại sự tính toán của phần mềm tự động.